Vuurwerkangst bij paarden: hoe kan je helpen?

Oud en nieuw is voor veel paarden een pittige periode, omdat het vuurwerk precies die prikkels combineert waar het paard van nature direct op reageert: onvoorspelbaarheid, in de vorm van plotseling geluid met lichtflitsen én een vreemde geur. Als vluchtdier schakelt een paard razendsnel over van rust naar alert, en in het ergste geval naar angst en paniek.

Je kunt vaak meer doen dan je denkt om jouw paard hiermee te helpen. Niet door vuurwerk weg te wensen, hoewel het hopelijk volgend jaar verleden tijd is, maar door het paard zo goed mogelijk voor te bereiden in de weken/dagen ervoor én door het op de avond zelf goed te managen. 

De basisstappen

Pijn of ongemak uitsluiten
Een paard dat pijn of lichamelijk ongemak ervaart, staat zowel fysiek als mentaal al op scherp. Prikkels komen harder binnen en het vermogen om weer te ontspannen is kleiner.

Management optimaliseren
Zorg voor een veilige en vertrouwde omgeving. Verander routines niet ineens: paarden merken dat feilloos en reageren daar vaak tijdelijk scherper op. Moet er iets aangepast worden richting oud & nieuw, doe dit dan liever wat verder vantevoren in plaats van op het laatste moment. Routine = rust!

Voeding en ondersteuning finetunen
Hoe beter het lichaam in balans is, hoe sneller het zenuwstelsel weer kan terugschakelen naar rust. Supplementen kunnen hierin ondersteunen, maar de basisvoeding speelt minstens zo’n grote rol. Vanuit onze expertise gaan we daarom wat dieper in op waarom het rantsoen zo’n grote invloed heeft op stress

Stress zit niet alleen in het hoofd.

Bij spanning wordt o.a. adrenaline en cortisol aangemaakt. Dat is nuttig bij een kortdurende echte dreiging, maar op langere termijn (in sommige regio’s heb je dagen van tevoren al last van knallen) zijn de gevolgen groter. Het kan zorgen voor onder andere een continue hoge spierspanning, een onrustige vertering met natte mest en slechte eetlust, een gevoelige maag en darmen, en slechte prestaties door afgenomen focus en trainbaarheid.

Voor veel paarden geldt: rust in de buik = rust in het hoofd.

Een “cool” voedingsplan omvat allereerst veel en vaak ruwvoer, het liefst praktisch onbeperkt en eventueel in slowfeeders. Zorg voor meerdere hoopjes/netten in de stal. Wellicht zonde van het hooi als er een deel vertrapt wordt, maar het is maar voor een enkele keer. Zo kan het paard zelf de rustigste hoek uitkiezen om te gaan eten.

Vezels vormen de basis, gebruik even geen snelle koolhydraten als brandstof, ook niet als dit normaal wel nodig is. Het verhoogt namelijk vaak de prikkelbaarheid, wat bij vezelbronnen veel minder voorkomt. Grote porties zetmeel/suiker veroorzaken pieken in de bloedsuikerspiegel en kunnen bij sommige paarden heet gedrag triggeren.

Gerichte ondersteuning bij prikkelgevoelige paarden

Soms is management goed geregeld en blijft een paard toch overgevoelig. Elk paard is tenslotte een individu, met een eigen karakter en vermogen tot stressverwerking. In die gevallen kan een supplement ondersteuning bieden voor het zenuwstelsel en de stressregulatie.

Het is wel belangrijk om realistisch te blijven: een supplement is geen medicijn en zal nooit hetzelfde effect hebben als sedatie via de dierenarts. Zie het als ondersteuning, niet als wondermiddel, hoe mooi sommige marketingteksten ook zijn.

In ons assortiment hebben we 2 verschillende opties:

1) Equi-Xcel Relax
Equi-Xcel Relax is ontwikkeld voor paarden die snel “aan” staan. Ze zijn altijd alert op de omgeving, schrikken vaker en hebben meer moeite met veranderingen of spanning in hun lijf. Relax is niet bedoeld om een paard suf te maken, maar om de basisreactie minder scherp te maken en het hervinden van ontspanning te ondersteunen. De formule combineert verschillende ingrediënten die elk op eigen wijze helpen bij spanning. 

• Magnesium ondersteunt een normale zenuwwerking en verwerking van prikkels, en helpt bij spierspanning. Veel gevoelige paarden zijn onbewust continu aangespannen.
• L-tryptofaan is een bouwstof voor serotonine, een neurotransmitter die betrokken is bij stemming, ontspanning en stressverwerking.
• B-vitaminen en de gistcultuur ondersteunen het zenuwstelsel verder, verbeteren de opname van nutriënten en zorgen voor een stabiele darmflora.
  

2) Equi-Xcel Valeriaan
Equi-Xcel Valeriaan bestaat uit pure valeriaanwortel en wordt al eeuwenlang gebruikt ter ondersteuning van ontspanning en mentale rust.
Valeriaanwortel bevat meerdere bioactieve stoffen, waaronder valereenzuur en valepotriaten. Deze stoffen beïnvloeden de GABA-receptoren en remmen de afbraak van GABA (gamma-aminoboterzuur), een belangrijke neurotransmitter in de hersenen. Het zorgt ervoor dat de prikkeloverdracht wordt afgeremd, het zenuwstelsel sneller kan terugschakelen en het lichaam gemakkelijker weer ontspant na een stressprikkel.

⚠️ Valeriaan is niet dopingvrij, check altijd je wedstrijdplanning.

Praktisch stappenplan 

De laatste week voor oud & nieuw 

• Begin met de geplande routine betreft ruwvoer, voldoende beweging en sociaal contact, zodat het paard zijn mentale weerbaarheid optimaal is. Een extra voerbeurt ruwvoer rond 23.00 kan een slimme keuze zijn. Geef een ruime portie, zodat ze er een paar uur zoet mee zijn. Laat het licht en de radio vast wat langer aan.
• Train bewust op ontspanning. Houdt het bij korte, voorspelbare sessies. Dit is niet het juiste moment om iets nieuws op te pakken. Voorspelbaarheid is belangrijk!
• Start alvast met supplementen als je paard structureel prikkelgevoelig is. Zo bouw je een spiegel op en benut je het maximale effect.
• Controleer de stal, paddock of weide extra op veiligheid. Denk aan uitstekende delen, accessoires waar het paard zich aan kan stoten, beschadigde delen in de omheining van de paddock/weide, etc.

Oudejaarsavond

• Laat het licht aan op stal, zodat de vuurwerkflitsen minder opvallen.
• Zet de radio aan om het geluid van het vuurwerk wat af te vlakken, maar overdrijf ook niet met het volume. Een geluidsdempend oornetje kan ook nog helpen.
• Bied ruwvoer aan op meerdere plekken, kauwen = ontspanning.
• Bij paarden die acuut escaleren: overleg tijdig met de dierenarts. Veiligheid voorop!

Tot slot

De grootste winst zit vrijwel altijd in de combinatie van goed management, voorspelbaarheid en passende voeding. Supplementen kunnen daarin waardevol ondersteunen, maar het geheel is altijd groter dan de som der delen.